Institucionalizacija evroazijskih integracija – Šangajska organizacija za saradnju i Evroazijska ekonomska unija

Apstrakt

Uvod: Savremeni međunarodni odnosi sve više održavaju prelazak iz unipolarnog ka multipolarnom poretku u kojem istok, predvođen Kinom i Rusijom, gradi sopstvene institucionalne i geopolitičke mehanizme. U tom kontekstu, Šangajska organizacija za saradnju (ŠOS) i Evroazijska ekonomska unija (EEU) predstavljaju ključne instrumente novog regionalizma i saradnje na prostoru Evroazije.  

Cilj: Cilj rada je da se izvrši pregledna analiza uloge ŠOS-a i EEU-a u oblikovanju geopolitike istoka, sa akcentom na njihovu institucionalnu strukturu, stratešku funkciju i uticaj na redefinisanje evroazijskog prostora. Pored toga, rad ukratko razmatra osnovne pojmove, nastanak i razvoj međunarodnih organizacija, kao teorijski okvir za razumijevanje analiziranih primjera.

 Materijal i metode: Rad se oslanja na sekundarne izvore: akademsku literaturu, zvanične dokumente organizacija, analitičke izvještaje i relevantne naučne radove. Korišćene su metode analize sadržaja, komparativna analiza i sintetički pristup u tumačenju institucionalnih i geopolitičkih aspekata.

 Rezultati: Analiza pokazuje da ŠOS igra primarnu ulogu u bezbjednosnoj i političkoj koordinaciji u regionu, dok EEU predstavlja mehanizam ekonomske integracije pod ruskom inicijativom. Obje organizacije imaju značajnu ulogu u jačanju regionalne kohezije i balansiranju uticaja, ali istovremeno predstavljaju kompleksne sisteme koji zahtijevaju kontinuiranu koordinaciju i prilagođavanje među svojim članicama.

 Zaključak: ŠOS i EEU predstavljaju institucionalne odraze geopolitičkih ambicija istoka u savremenom svjetskom poretku. Iako ne bez ograničenja, ove organizacije igraju značajnu ulogu u uspostavljanju nove arhitekture moći u Evroaziji i doprinose strateškom pozicioniranju Kine i Rusije kao vodećih aktera u formiranju multipolarnog svijeta.