Mikropropagacija prinova krompira sa lokaliteta Glamoč (glamočki krompir) u Banci gena Republike Srpske

Apstrakt

Uvod: In vitro multiplikacija predstavlja važnu biotehnološku metodu u savremenoj poljoprivredi, koja omogućava brzo i efikasno razmnožavanje biljaka uz istovremeno očuvanje zdravstvene ispravnosti i genetičke stabilnosti. Krompir (Solanum tuberosum L.), kao jedna od najvažnijih prehrambenih kultura u svijetu, razmnožava se vegetativno, što povećava rizik od prenosa virusa i drugih patogena kroz sjemenski materijal. Posebnu pažnju zaslužuju genotipovi poput glamočkog krompira, važni za očuvanje genetičke raznovrsnosti i proizvodnju kvalitetnog sjemenskog materijala.

Cilj: Cilj ovog istraživanja bio je uspostavljanje jednostavnog i efikasnog protokola za in vitro razmnožavanje glamočkog krompira, korišćenjem standardne Murashige i Skoog (MS) podloge, bez dodatka biljnih hormona, te ispitivanje uspješnosti aklimatizacije razvijenih biljaka u kontrolisanim uslovima.

Materijal i metode: Sterilni nodalni segmenti, uzeti iz već uspostavljene in vitro kulture, korišćeni su kao početni biljni materijal, a kultivacija je sprovedena u sterilnim uslovima na standardnoj MS podlozi. Tokom procesa mikropropagacije praćene su faze inicijacije, formiranja izdanaka, ukorjenjavanje i aklimatizacija. Poseban akcenat stavljen je na aklimatizaciju, koja je sprovedena u aklimatizacionoj komori, gdje su uslovi temperature, relativne vlažnosti i svjetlosti pažljivo kontrolisani i prilagođavani kako bi se biljke postepeno privikavale na spoljašnje uslove.

Rezultati: Dobijeni rezultati su pokazali da se i bez upotrebe fitohormona može postići uspješna regeneracija biljaka, sa formiranjem više izdanaka po eksplantatu. Ukorjenjavanje je bilo spontano, a aklimatizacija je bila zadovoljavajuća, sa stopom preživljavanja iznad 50%.

Zaključak: Razvijeni protokol omogućava efikasnu in vitro multiplikaciju glamočkog krompira i može poslužiti kao osnova za očuvanje i komercijalnu proizvodnju ovog genotipa kroz kvalitetan i zdrav sjemenski materijal.